ارده از جمله خوراکیهای سنتی ایرانی است که از آسیاب کردن دانههای کنجد بو داده بهدست میآید. این مادهی مغذی و پرانرژی از گذشته در سفرهی ایرانی جایگاه ویژهای داشته است. اما یکی از پرسشهای پر تکرار میان دوستداران تغذیه سالم این است که:
آیا ارده چاق کننده است یا لاغر کننده؟
پاسخ به این پرسش ساده نیست؛ زیرا تأثیر ارده بر وزن بدن، به عوامل متعددی از جمله میزان مصرف، زمان مصرف، سبک زندگی و شرایط متابولیک بدن فرد بستگی دارد. در این مقاله، بهصورت علمی و جامع، به بررسی رابطهی میان ارده و کنترل وزن میپردازیم.
ارده چیست و از چه چیزی ساخته میشود؟
ارده حاصل آسیاب دانههای کنجد است که پس از حرارتدهی ملایم، روغن طبیعی خود را آزاد کرده و به خمیری لطیف و روغنی تبدیل میشود.
هر ۱۰۰ گرم ارده به طور میانگین حاوی مواد زیر است:
| ترکیب | مقدار تقریبی در ۱۰۰ گرم |
| انرژی | ۵۸۰ کیلوکالری |
| چربیهای مفید | ۵۰ گرم |
| پروتئین | ۲۰ گرم |
| فیبر غذایی | ۳–۴ گرم |
| کربوهیدرات | ۲۰ گرم |
| کلسیم، منیزیم، آهن، و روی | مقادیر قابل توجه |
ارده سرشار از چربیهای غیراشباع است که به سلامت قلب، تنظیم کلسترول خون و بهبود عملکرد مغز کمک میکنند. اما همین چربیها در صورت مصرف زیاد، میتوانند منجر به دریافت کالری بیش از حد شوند.
آیا ارده چاق کننده است؟
کالری بالا، اما سالم
یکی از دلایل اصلی که باعث میشود بسیاری تصور کنند ارده چاق کننده است، میزان بالای کالری موجود در آن است. درست است که ارده کالری زیادی دارد، اما باید نوع کالری را نیز در نظر گرفت.
کالری ارده بیشتر از چربیهای مفید و پروتئینهای گیاهی تأمین میشود، نه از قندهای ساده یا چربیهای مضر. به همین دلیل، مصرف کنترلشدهی ارده در کنار رژیم متعادل، لزوماً به افزایش وزن ناسالم منجر نمیشود.
چاقی زمانی رخ میدهد که…
افزایش وزن زمانی اتفاق میافتد که میزان کالری دریافتی بیشتر از کالری مصرفی بدن باشد. بنابراین اگر کسی بدون تغییر در فعالیت بدنی، مقدار زیادی ارده مصرف کند، احتمال چاقی وجود دارد. اما اگر ارده در وعدهای مشخص، مثلاً صبحانه یا قبل از تمرین، مصرف شود، میتواند سوختوساز بدن را افزایش دهد و به حفظ وزن کمک کند.
آیا ارده لاغر کننده است؟
در سوی دیگر، برخی افراد معتقدند ارده میتواند به کاهش وزن کمک کند. این باور تا حدی درست است، اما باید درک درستی از سازوکار آن داشت.
۱. احساس سیری طولانیتر
چربیها و پروتئینهای موجود در ارده باعث کند شدن هضم غذا میشوند. این خاصیت باعث میشود فرد پس از مصرف ارده، دیرتر احساس گرسنگی کند و در نتیجه کمتر پرخوری نماید. به همین دلیل، مقدار متعادل ارده در رژیم لاغری میتواند مفید باشد.
۲. تنظیم قند خون
ارده با داشتن فیبر و چربیهای مفید، از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری میکند. این ویژگی از نوسانات اشتها میکاهد و میل به مصرف خوراکیهای شیرین را کاهش میدهد.
۳. بهبود عملکرد هورمونها
چربیهای غیراشباع موجود در ارده در تولید هورمونهای تنظیمکنندهی متابولیسم نقش دارند. بنابراین مصرف متعادل ارده میتواند عملکرد بدن در سوختوساز انرژی را بهبود بخشد.
بهترین زمان مصرف ارده برای کنترل وزن
صبحها: انرژی پایدار در طول روز
مصرف ارده در وعده صبحانه، همراه با نان سبوسدار یا عسل، یکی از بهترین راهها برای تأمین انرژی روزانه است. ترکیب ارده و عسل نه تنها باعث افزایش نشاط و تمرکز میشود، بلکه به حفظ احساس سیری در ساعات اولیه روز کمک میکند.
قبل از تمرین ورزشی
ورزشکاران میتوانند ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری ارده را حدود نیم ساعت قبل از تمرین مصرف کنند تا انرژی پایداری دریافت نمایند.
قبل از خواب: توصیه نمیشود
مصرف ارده پیش از خواب، بهدلیل چربی و کالری بالا، ممکن است باعث انباشت انرژی و افزایش وزن شود. مگر آنکه هدف شخص افزایش وزن باشد.
اگر میخواهید چاق شوید، ارده را اینگونه مصرف کنید
در پاسخ به این که آیا ارده چاق کننده است؟ باید بگوییم، اگر هدف شما افزایش وزن است، ارده میتواند یک مکمل طبیعی و سالم باشد. برای این منظور:
- روزانه ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری ارده را با عسل یا خرما ترکیب کنید.
- بهترین زمان مصرف، صبحها و عصرهاست.
- همراه با شیر یا نان سبوسدار، جذب مواد مغذی بهتر انجام میشود.
این روش بهویژه برای افرادی که متابولیسم سریع دارند یا دچار کموزنی هستند، مفید است.
اگر میخواهید لاغر شوید، ارده را اینگونه مصرف کنید
در رژیمهای کاهش وزن نیز میتوان از ارده استفاده کرد، به شرط آنکه مقدار مصرف محدود باشد. برای نمونه:
- روزانه تنها ۱ قاشق چایخوری ارده در صبحانه.
- مصرف همراه با نان سبوسدار یا میوه برای حفظ قند خون ثابت.
- عدم مصرف در وعده شام یا شب.
در این صورت، ارده با تأمین چربیهای سالم و پروتئینهای گیاهی، بدون ایجاد کالری مازاد، به تنظیم اشتها کمک میکند.
آیا در طب سنتی ایران ارده چاق کننده است؟
در متون طب سنتی، ارده طبیعتی گرم و تر دارد و به تقویت قوای بدن، بهبود عملکرد مغز و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. پزشکان سنتی معتقدند مصرف ارده با شیره انگور یا عسل، برای افراد با مزاج سرد بسیار مفید است و به افزایش انرژی و وزن طبیعی بدن منجر میشود.
اما در افراد با مزاج گرم یا کسانی که مستعد جوش و التهاب هستند، باید با احتیاط مصرف شود.
ارزش تغذیهای و خواص علمی ارده برای بدن
۱. منبع غنی از اسیدهای چرب غیراشباع: مفید برای سلامت قلب و کاهش LDL
۲. دارای آنتیاکسیدانهای قوی مانند سزامول و سزامین: کمک به پیشگیری از پیری سلولی
۳. بهبود عملکرد گوارشی: بهدلیل وجود فیبر طبیعی
۴. تقویت استخوانها: سرشار از کلسیم و منیزیم
۵. افزایش تمرکز ذهنی و انرژی مغزی: به دلیل وجود ویتامینهای گروه B
مضرات احتمالی مصرف بیش از حد ارده
گرچه ارده غذایی سالم و طبیعی است، اما زیادهروی در مصرف آن ممکن است باعث:
- افزایش کالری دریافتی و چاقی ناخواسته
- بروز جوشهای پوستی در افراد با مزاج گرم
- سنگینی معده در صورت مصرف زیاد در شب
توصیه میشود روزانه بیش از ۲ قاشق غذاخوری ارده خالص مصرف نشود، مگر با تجویز پزشک یا کارشناس تغذیه.
ارده صنعتی یا ارده طبیعی؟ کدام بهتر است؟
اردههای صنعتی معمولاً شامل افزودنیهایی مانند شکر یا روغن نباتی هستند که ارزش غذایی را کاهش میدهند.
در مقابل، ارده کنجد طبیعی فقط از کنجد خالص تهیه میشود و فاقد هرگونه افزودنی است. بنابراین، برای افرادی که بهدنبال تغذیه سالم و کنترل وزن هستند، ارده طبیعی گزینهی مناسبتری است.
👉 پیشنهاد ما:
برای تهیه ارده طبیعی و خالص، میتوانید از فروشگاه معتبر فردوس یزد خرید کنید:
🔗 خرید ارده کنجد طبیعی
ارده چاق کننده است یا لاغر کننده؟
پاسخ علمی این است که ارده نه چاقکننده است و نه لاغرکننده؛ بلکه نحوه و میزان مصرف آن تعیینکنندهی اثر نهاییست.
- اگر در رژیم افزایش وزن هستید، ارده را بهصورت ترکیب با عسل یا شیره مصرف کنید، ارده چاق کننده است.
- اگر در رژیم کاهش وزن هستید، مصرف کم و کنترلشده آن را در وعده صبحانه بگنجانید.
- در هر دو حالت، انتخاب ارده کنجد طبیعی و بدون افزودنی کلید حفظ سلامت بدن است.
ارده یکی از شگفتانگیزترین فرآوردههای کنجد است که بسته به هدف شما، میتواند همیار سلامتی یا عامل چاقی باشد. مهمترین نکته، اعتدال در مصرف و انتخاب محصول طبیعی و خالص است.
بدن شما به چربیهای مفید، پروتئینهای گیاهی و مواد معدنی نیاز دارد، و ارده یکی از بهترین منابع طبیعی برای تأمین این مواد است.
پس اگر میخواهید از مزایای کامل این خوراکی سنتی بهرهمند شوید، حتماً از ارده طبیعی استفاده کنید: